🪧 Հանրային հավաք կազմակերպելու իրավական ուղեցույց՝ Հայաստանում
Սա ՀՀ «Հավաքների ազատության մասին» օրենքի հակիրճ ամփոփումն է՝ նախատեսված բոլոր նրանց համար, ովքեր պատրաստվում են կազմակերպել հանրային հավաք կամ բողոք։
✅ Ով կարող է կազմակերպել հավաք
- Ցանկացած ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձ (ներառյալ օտարերկրացիներ և քաղաքացիություն չունեցող անձինք)
- Մինչև 14 տարեկան անձինք՝ օրինական ներկայացուցիչների գրավոր համաձայնությամբ
- Դատավորները, Սահմանադրական դատարանի անդամները, զինված ուժերի, ոստիկանության, ԱԱԾ-ի, դատախազության աշխատակիցները չեն կարող կազմակերպել քաղաքական հավաքներ (պարտավոր են պահպանել քաղաքական չեզոքություն)
📌 Պե՞տք է արդյոք տեղեկացնել իշխանություններին
- Այո, եթե հավաքին մասնակցելու է ավելի քան 100 մարդ
- Ոչ, եթե մասնակցում է 100 կամ ավելի քիչ մարդ — տեղեկացումը պարտադիր չէ
- Ինքնաբուխ և շտապ հավաքները թույլատրվում են առանց տեղեկացման, սակայն չպետք է գերազանցեն 6 ժամ
- ⚠️ Եթե ինքնաբուխ հավաքն ունի փաստացի կազմակերպիչ, նա պետք է անհապաղ տեղեկացնի ոստիկանությանը
📅 Տեղեկացման ժամկետներ
- Տեղեկացումը պետք է ներկայացվի ոչ շուտ քան 30 օր, ոչ ուշ քան 7 օր առաջ
- ⚠️ Եթե փոխվում է ժամը, վայրը, երթուղին կամ նպատակը, դա համարվում է նոր տեղեկացում
📝 Տեղեկացումը պետք է պարունակի
- Հավաքի վայրն ու ժամը
- Նպատակը
- Սպասվող մասնակիցների քանակը
- Օգտագործվելիք միջոցները (պաստառներ, բարձրախոսներ, ջահեր և այլն)
- Կարգադրիչների քանակը
- Երթի դեպքում՝ երթուղին և ժամանակացույցը
- Կազմակերպչի անձնագրային տվյալները (կից պատճենով)
- Կոնտակտային տվյալներ (հեռախոս, էլ․ փոստ)
- Եթե օգտագործվում է մասնավոր կամ վարձակալված տարածք՝ սեփականատիրոջ կամ վարձակալողի գրավոր համաձայնությունը
- Եթե կազմակերպիչը մինչև 14 տարեկան է՝ օրինական ներկայացուցիչների գրավոր համաձայնությունը
🚫 Ե՞րբ կարող են իշխանությունները սահմանափակել կամ արգելել հավաքը
- Եթե դա անհրաժեշտ է՝ պաշտպանելու այլոց սահմանադրական իրավունքները կամ հանրության շահերը (անվտանգություն, առողջություն, կարգ)
- Եթե հավաքի նպատակը՝ իշխանության բռնի տապալում, ատելության կամ բռնության կոչեր է
- Եթե հավաքն անցկացվում է չափազանց մոտ՝
- ՀՀ նախագահի, կառավարության, դատարանների նստավայրերին
- Միջուկային կայաններին, գազապահեստարաններին, ռազմավարական օբյեկտներին
⚠️ Մինչ արգելելը, իշխանությունները պարտավոր են առաջարկել այլ վայր կամ ժամանակ
📣 Հավաքի ընթացքում
Մասնակիցները պարտավոր են՝
- Չկրել զենք կամ զենք հիշեցնող առարկաներ
- Հետեւել կազմակերպչի եւ կարգադրիչների ցուցումներին
- Չխոչընդոտել շենքերի մուտքերը կամ միջոցառման անցկացումը
- Հեռանալ հավաքը ավարտվելու կամ իրենց հեռացնելու դեպքում
Կազմակերպիչը պարտավոր է՝
- Սկզբում հայտարարել իր անունը և հավաքի նպատակը
- Լինել հասանելի ոստիկանության ներկայացուցիչների համար
- Իրականացնել միջոցառումներ՝ կարգուկանոնը պահպանելու, բռնությունից խուսափելու, մասնակիցներին զգուշացնելու համար
- Տեղեկացնել ոստիկանության պահանջների մասին
- Կարող է նշանակել կարգադրիչներ (պետք է կրեն սպիտակ նշան «Կարգադրիչ» գրությամբ)
Ոստիկանությունը պարտավոր է՝
- Նշանակել իր ներկայացուցիչը և այդ մասին տեղեկացնել կազմակերպչին և լիազոր մարմնին
- Ապահովել հավաքի խաղաղ ու բնականոն ընթացքը
- Հեռացնել խանգարող անձանց, եթե այլ կերպ հնարավոր չէ կարգ ապահովել
- ⚠️ Եթե հավաքը չի համապատասխանում իրազեկման կանոններին, ոստիկանությունը կարող է հայտարարել այն անօրինական, բայց պարտավոր է աջակցել խաղաղ անցկացմանը՝ իր իրավասությունների սահմաններում
⛔ Հավաքի դադարեցում կամ ցրում
- Միայն այն դեպքում, երբ հնարավոր չէ այլ միջոցներով պաշտպանել այլոց իրավունքները կամ հանրային շահը
- Նախ՝ ոստիկանությունը առաջարկում է կազմակերպչին դադարեցնել
- Անտեսման դեպքում՝ 2 անգամ բարձրախոսով զգուշացում և տրամադրվում է ողջամիտ ժամանակ
- Ցրումը կատարվում է միայն այն դեպքում, երբ զգուշացումները չեն կատարվում կամ սկսվում են բռնի գործողություններ
⚖️ Իրավական պաշտպանություն
- Կազմակերպիչը կարող է դատարանում վիճարկել ցանկացած որոշում, համաձայն ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի